Page 50 - Çınar

50 Denizli İl Millî Eğitim Müdürlüğü Çınar E-dergisi 7. Sayı Denizli İl Millî Eğitim Müdürlüğü Çınar E-dergisi 7. Sayı 51
ÇİVRİL’ DE EL İŞİ ÇİVRİL’ DE HASIR

TAKI YAPIMI DOKUMACILIĞI

Günümüzde unutulmaya yüz
tutmuş olan el işi takı yapımı
Çivril’in Beyköy Mahallesi'nde
yaşatılmaya çalışılıyor. Ev
içi küçük mekânlarda bu işi
yapan birkaç usta kalmıştır.
2000’li yılların başına kadar bu
işten anlayan pek çok aile para
kazanıp geçimini sağlıyordu.

Hasır Dokumacılığı/Homa-2003

Hasır otu olarak bilinen bitkinin gövde ve sap kısımlarından örülerek yapılan bir tür yaygı halk arasında
hasır olarak adlandırılır. Hasır dokumacılığı Çivril’de hasır otunun yetiştiği Işıklı Gölü çevresindeki birçok
köyde geçmişte yaygın olarak yapılıyordu. Günümüzde ise neredeyse hiç hasır dokuyan kişi kalmamıştır.
Göl ve bataklık alanlarda kendiliğinden yetişen hasır otu önce gölden biçilir, daha sonra bu otun uç
El emeğine dayalı olan takıların yapımında kullanılan kısımlarından(kuyruğundan) hasır ipi örülür. Örülen bu ipler 4 kazık, 2 sırık, 1 tarak ve altta hasır dokuyan
farklı tekniklerin kendine özgü araç ve gereçleri kişinin oturabilmesi için oturaktan oluşan yer tezgâhında dokunur.3 Dokunan hasır geleneksel konutlarda
bulunmaktadır. Başlıca kullanılan araçlar: pota, örs, yerden gelecek soğuğu ve nemi önlemesi için yere serilir. İhtiyaç duyulması halinde ise bunun üzerine
çekiç, eğe, pense, biz, çelik kalem ve su motorudur. tekrar halı ya da kilim serilir.
Hammadde olarak ise alpaka, pirinç (sarı), bakır ve
çeşitli boncuklar kullanılmaktadır. Takılarda kullanılan
cam boncuklar, değerli olmasında çok renklerin anlam Günümüzde hasıra olan talebin azalması hasırın üretimini de de yok denecek
taşımasından dolayı tercih edilmektedir. Takılarda göz düzeye getirmiştir. Bu ata mesleğinin unutulmaması için hasırdan şapka,
boncuklarının kullanılmasının nedeni ise nazardan çanta, plaj sergisi, güneşlik gibi ürünlerin üretimine yönelip yeni talep alanları
korunma inancıdır. Yüksek ısıda eritilen metaller kalıba oluşturulmalıdır. Bu şekilde unutulmaya yüz tutan ata mesleği hasır dokumacılığını
dökülmektedir. Kalıba dökülen metal soğuduktan sonra da tekrar canlandırma imkânı doğacaktır.
metale ana şekli verilir. Metali bezemek için ise itme
ve kabartma tekniği, dövme tekniği, bükme, güherse
(top) ve halkalı gibi teknikler kullanılmaktadır. Takı
çeşidi olarak ise kadınlara özgü yüzük, bilezik, kolye
ve küpeler, erkekler için ise yüzükler yapılmaktadır.
Yapılan bu ürünler ilçe ve köy pazarlarında ustaların
kendi imkânları ile satılmakta idi.1
Münir SAYHAN
Çivril Emine Özcan Anadolu Lisesi
Sözü edilen mesleğin Beyköy’de günümüzdeki son temsilcilerinden olan Hasan Şeli Usta; “Bu mesleği biz
dedelerimizden öğrendik. Yaklaşık 100 yıldır bu işle karnımızı doyuruyorduk. Fakat şimdi köyde bu işi yapan Coğrafya Öğretmeni
kalmadı. Takı işçiliği zahmetli ve uzun zaman isteyen bir iştir. Bu işte sabır çok önemli. Deseni çizmek beceri
ister. Şimdiki gençler sabırlı değil, kanaatkâr değil. O yüzden artık meslek yok oluyor, köyde herkesin evinde
tezgâh var ama bu işi yapan yok.“ diyerek mesleğin kaybolmaya başlamasından dolayı üzüntülerini dile 1. Yrd. Doç. Ayşegül Koyuncu, "Denizli’de Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kimi Geleneksel Meslekler"Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 58,
getirmiştir.2 Aralık 2016.
2. "Çivril’in Tek Muhacir Köyü Beyköy’de Unutulan Meslek", Genç Çivril Gazetesi, 2 Mart 2022, Denizli/Çivril.
3. Kaynak Kişi: Burcu Mutlu, 29 Mayıs 2003, Homa (Gümüşsu) Kasabası.