Page 45 - bilim_dergisi

Eker Çelebi ve Taşkın Ekici Denizli İl Millî Eğitim Müdürlüğü Bilim ve Eğitim Dergisi 1(1), 2025 *Merve EKER ÇELEBİ

Yedinci sınıf düzeyinde sürdürülebilirlik temasında ele alınan ve SKH ile ilişkilendirilebilen öğrenme çıktılarına
aşağıda yer verilmiştir.
FB.7.7.1.1. Besin zincirindeki canlıları arasındaki ilişkileri yapılandırabilme
FB.7.7.2.1. Kaynakların tasarruflu kullanımının önemini sorgulayabilme.
Sürdürülebilir yaşam ve enerji ünitesinde öğrenme öğretme yaşantıları bölümünde Dünya Su Günü ile tatlı su
kaynakları ve su ayak izi arasında ilişkinin kurulması, su tasarrufu konusunda kamu spotları, haberler, broşürler
yayınlar ile ilişki kurulması, kullandıkları su kaynakları ile atık su ve su arıtma tesisleri arasında ilişki kurulabilmesi
yer almaktadır. Bu ilişkilendirme ve yukarıda belirtilen öğrenme çıktıları sorumlu üretim ve tüketim (SKH 12), Açlığa
Son (SKH 2), Karasal Yaşam (SKH 15), Sudaki Yaşam (SKH 14), İklim Eylemi (SKH 13), Temiz Su ve Sanitasyon
(SKH 6) ve İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme (SKH 8) ile ilişkilendirilmiştir.
Sekizinci sınıf düzeyinde sürdürülebilirlik temasında ele alınan ve SKH ile ilişkilendirilebilen öğrenme çıktılarına
aşağıda yer verilmiştir.
FB.8.7.1.1. Bitkilerde besin üretiminde fotosentezin önemini yapılandırabilme
FB.8.7.1.2. Fotosentez hızını etkileyen faktörler ile ilgili hipotez oluşturabilme
FB.8.7.1.3. Canlılarda solunumun önemini yapılandırabilme

FB.8.7.2.1. Madde döngülerini şema üzerinde bilimsel çıkarım yapabilme
FB.8.7.2.2. Madde döngülerinin yaşam açısından önemini yapılandırabilme
FB.8.7.2.3. Küresel iklim değişikliklerinin nedenlerini ve olası sonuçlarını tartışabilme
FB.8.7.2.4. Ülkemizdeki küresel iklim değişikliğinin sebep olduğu bir probleme yönelik çözüm önerisi
sunabilme
Yukarıda sekizinci sınıf düzeyinde sürdürülebilirlik teması altında yer alan öğrenme çıktılarına yer verilmiştir.
Fotosentez ve atmosferdeki karbondioksit düzeyini değiştirmesi, madde döngüleri, küresel iklim değişikliğini içerik
olarak seçilmesi nedeniyle bu öğrenme çıktıları İklim Eylemi (SKH 12), Karasal Yaşam (SKH 15), Sudaki Yaşam
(SKH 14) ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim (SKH 12) ile ilişkilendirilmiştir.
Son olarak öğretim programında sosyal-duygusal öğrenme becerileri yer almaktadır. Öğrencilerin çevresel sorunlara
duyarlılık geliştirmeleri ve toplumsal sorumluluk bilinci kazanmaları hedeflemiştir. “Toplumsal sorunların
çözümünde sorumluluk almaları gerektiğini fark etmeleri, çevre sorunlarına duyarlı olmaları, çevre sorununun
çözümüne yönelik sosyal sorumluluk projesi üretmeleri” SKH 17 (Hedefler için Ortaklıklar) ile bağlantılıdır. Bu
projeler, öğrencilerin toplumsal sorunlara duyarlılık geliştirmelerine ve bu sorunlara çözüm üretme becerilerini
pekiştirmelerine destek olacağı düşünülmektedir.

4. Tartışma ve Sonuç

Bu çalışmada, fen bilimleri öğretim programlarının sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle (SKH) ilişkisi incelenmiş ve
elde edilen veriler çeşitli açılardan değerlendirilmiştir. Bulgular, öğretim programının SKH’lerle güçlü bir bağ kurma
potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir. Eğitim doğası gereği tüm SKH’lerin temelinde yer alan ve diğer
hedeflerin başarıya ulaşmasını doğrudan veya dolaylı olarak destekleyen kilit bir unsur olarak ele alınabilir (Mensah
ve Enu-Kwesi, 2018). Nitelikli ve kapsayıcı eğitim, bireylerin bilgiye, beceriye ve farkındalığa sahip olmalarını
sağlayarak sürdürülebilir kalkınmanın hızlandırılmasına katkı sağlayacaktır (MEB, 2024a). Bu ve bunun gibi birçok
gelişme ile birlikte öğretim programları güncellenmiş ve hazırlanan programlar geçmiş programlarlar
karşılaştırılmıştır (Çelik ve Yılmazlar, 2023). 2024 programında ise küresel hedefler ve Türkiye'nin kalkınma hedefleri
göz önüne alındığında Fen Bilimleri eğitiminin sürdürülebilirlik okuryazarlığının eklenmesi hem ulusal hem de
küresel anlamda olumlu etkiler yaratacağı düşünülmektedir.
2024 Türkiye Yüzyılı öğretim programında göze çarpan değişikliklerden biri olarak Sürdürülebilirlik temasının
programda çok geniş ve kapsamlı bir şekilde ele alınmış olmasını söyleyebiliriz. Her sınıf düzeyinde bir ünite olarak
yer almasının yanı sıra farklı ünitelerde okuryazarlık becerisi olarak ilişkilendirilmiştir. Sürdürülebilirlik kavramının
sistem düşüncesi içerisinde boyutlandırılmış olması karmaşık görünse de program içi ve programlar arası sarmal
yapıyı göz önüne sunmaktadır. 2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli çerçevesinde Fen Bilimleri Öğretim
Programı'nda yer alan öğrenme çıktıları, Birleşmiş Milletler SKH ile doğrudan ilişkilendirilebileceğine dair bulgulara
yer almaktadır.

36